در ستایش انسداد

چندین سال پیش حسین بشیریه در کتاب جامعه شناسی سیاسی جمهوری اسلامی ویژگی های دولت های حاکم بر ایران پس از انقلاب را در ۳ وضعیت دولت ایدئولوژیک جامع القوا (۶۸-۱۳۶۰)، دموکراسی صوری (۷۶-۶۸) و شبه دموکراسی (۸۴-۷۶) برشمرده و به تشریح و توصیف هر یک پرداخته بود. در همان زمان برخی منتقدان، به خاطر به کار بردن این عبارات به سختی بر او تاخته و او را به استهزای مظاهر مردم سالارانه نظام جمهوری اسلامی متهم کرده بودند، فارغ از اینکه دیدگاه های بشیریه یا منتقدان او در آن زمان چقدر روا و صحیح بوده است اما به نظر می رسد آنچه بشیریه گفته بود همان زمان نیز در عمق مکنونات قلبی و قله آرزوهای برخی نظریه پردازان، تریبون داران و بازیگران سیاسی کشور قرار داشته و روند طی شده به ویژه در ۱۵ سال اخیر نمایانگر اراده ای جدی برای تحقق این مکنونات است. افزایش بسط ید شورای نگهبان به ویژه در موضوع نظارت استصوابی و ردصلاحیت گسترده در انتخابات مجالس هفتم تا یازدهم، چینش نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در ادوار اخیر و ردصلاحیت بسیاری از نامزدهای حائز شرایط و رویکردهای خاص این شورا در موضوعات نظارت بر عملکرد نمایندگان مجلس و حتی رییس جمهوری؛ تغییر در ترکیب، ساختار، رفتار و ماموریت های مجمع تشخیص مصلحت نظام و دخالت آشکار آن در امر قانون گذاری؛ برخوردهای خاص دستگاه قضایی به ویژه در ادوار گذشته با فعالان سیاسی و اجتماعی ناهمسو همگی شواهدی بر این مدعا هستند. اما آنچه در سه ماهه اخیر از مجلس یازدهم دیده ایم به نظر می رسد این مجلس و البته بازیگردانان آن قصد دارند تیر خلاص را به باقی مانده مظاهر جمهوریت نظام زده و معدود دریچه های نیمه باز فعالیت مدنی و رسانه ای و اجتماعی را نیز مسدود کرده و تحت کنترل همه جانبه درآورند. حملات مستمر نمایندگان به شبکه های اجتماعی و اعلام صریح موضع شان مبنی بر ضرورت فیلتر شدن یا نظارت حداکثری بر این شبکه ها، واگذاری مدیریت و کنترل آنها به نیروهای مسلح، تاکید بر مفهومی انتزاعی به نام شبکه ملی اطلاعات که هر چند وقت یک بار به فراخور شرایط با قوت و ضعف مطرح می شود در همین راستاست.

خط دیگری نیز در تلاش است تا بخش عمده ای از فعالیت در فضای اینترنت را به زیر یوغ نظارت سلیقه ای و بسته صداوسیما ببرد و چکیده کلام دیدگاه های امام جمعه محترم مشهد است که نفوذ تبلت و اینترنت به روستاها را حتی به بهانه آموزش و جبران نارسایی های آموزشی ناشی از شیوع کرونا خطرناک دانسته و خواستار اعطای بودجه توسعه زیرساخت های اینترنت و ارتباطات به صداوسیما شده بود. این خط سیاسی اگرچه در همین مجلس نیز مخالفانی دارد که تلاش می کنند از موضع کارشناسی به موضوع بپردازند اما ظاهرا نگاه کارشناسی همین اندک نمایندگان اصولگرا برابر مواضع داغ انقلابی سایرین خریداری ندارد. تلاش نمایندگان مجلس برای افزایش دامنه مداخلات شورای نگهبان در اموری همچون نظارت بر رفتار نمایندگان، بررسی طرح ها و لوایح به ویژه قوانین انتخاباتی و حتی نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا که از گذشته جزو اختیارات و تکالیف مجلس بوده است نیز در همین راستاست. اقداماتی که نتیجه آن چیزی جز تنزل هرچه بیشتر جایگاه مجلس، بلکه دیگر نهادهای انتخابی نیمه جان کشور نخواهد بود. به نظر می رسد مجلسی که با مشارکت حداقلی و پشتوانه رای اندک مردمی تشکیل شده رسالت اصلی خود را وارد کردن ضربات مستمر به دولت کم جان فعلی در آخرین سال فعالیتش، زمینه سازی برای پیروزی در انتخابات ۱۴۰۰ و ادای دین و تحقق منویات برخی محافل (در تغییر کارکرد و رفتار نظام) می داند که با لطایف الحیل زمینه را برای تشکیل این مجلس و زدودن آن از لوث وجود اغیار فراهم کرده اند.

طبیعی است با این دست فرمان جدید که نتیجه آن تضعیف هر چه بیشتر نهادهای انتخابی و برابر تقویت همه جانبه نهادهای غیرپاسخگو و انتصابی، عدم احساس نیاز به مشارکت مدنی و سیاسی شهروندان و تلاش برای یکپارچه سازی قدرت و زمینه سازی برای حضور نظامیان در عرصه سیاست و اداره کشور است -که آخرین مرحله آن حضور یک رییس جمهور نظامی است- جمله معروف «در خانه کس است، یک حرف بس است» مصداق تام یافته و نیاز محتوایی و ارتباطی مردم از طریق صداوسیما و شبکه های اجتماعی داخلی -که برخی از آنها علی رغم تبلیغات زیاد و صرف بودجه های هنگفت توفیق چندانی نیافتند- تامین شده و نیازی به شبکه های اجتماعی و فضای مجازی مستقل نخواهد بود، فارغ از اینکه همین شبکه ها در این شرایط دشوار اقتصادی ظرف اشتغال و درآمدزایی بسیاری از مردم هستند؛ از این رو تلاش نمایندگان محترم مجلس برای هماهنگ سازی و به قواره درآوردن چشم اندازی که از آینده نزدیک کشور و نظام درنظر دارند و این اصل اساسی که «همه چیزمان باید به همه چیزمان بیاید» ماجور و ارزشمند است.  نکته آخر اینکه یکی از نمایندگان اخیرا در مصاحبه ای گفته بود «جریانی به دنبال این بوده تا مجلسی را که متشکل از نیروهای انقلابی است، مورد هجمه قرار دهند که به موفقیت های لازم دست پیدا نکنند و کارایی این مجلس را از کار بیندازند و اعلام کنند که نمایندگان انقلابی برای حل مسائل کشور مفید نیستند.» شاید اگر اندکی بدون نمایش و پروپاگاندای تبلیغاتی به مردم نزدیک شویم و از خواسته های آنان آگاهی یابیم، کارایی و زحمات و موفقیت های ما برای مردم روشن خواهد بود و هیچ جریانی نمی تواند آن را بلااثر نماید.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

پیمایش به بالا